Projekt: Geopolityczne aspekty bieżącej sytuacji Ukrainy
Geopolityczne aspekty bieżącej sytuacji Ukrainy i jej integracji z UE w perspektywie krajów Grupy Wyszehradzkiej
Projekt „The Geopolitics of Ukraine and Its EU Integration in the V4 Context” otrzymał dofinansowanie w ramach programu Visegrad Grant+ i jest realizowany przez Państwowy Uniwersytet Administracji Publicznej w Budapeszcie w konsorcjum z Uniwersytetem Mendla w Brnie, Uniwersytetem Ekonomicznym w Katowicach, Uniwersytetem Ekonomicznym w Bratysławie oraz Charkowskim Narodowym Uniwersytetem im. Karazina.
Zakres projektu obejmuje proces integracji Ukrainy z Unią Europejską oraz jego znaczenie dla państw Grupy Wyszehradzkiej. Projekt stanowi interdyscyplinarną inicjatywę mającą na celu analizę geopolitycznych, ekonomicznych i politycznych aspektów integracji Ukrainy w kontekście współpracy państw V4.
Numer projektu: 22430298
Finansowanie: https://rice.uni-nke.hu/visegrad-grant-project/english/funding-by-internatonional-visegrad-fund
Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki: https://www.visegradfund.org/
Partnerzy konsorcjum: https://rice.uni-nke.hu/visegrad-grant-project/english/project-partners
Konflikt rosyjsko-ukraiński stanowi jedno z kluczowych wyzwań geopolitycznych ostatnich lat. Oprócz zagrożenia dla bezpieczeństwa i stabilności regionu Grupy Wyszehradzkiej (V4), wojna ta zahamowała, a nawet cofnęła proces integracji Ukrainy z Unią Europejską. W obliczu tej sytuacji państwa V4 znalazły się w nowej konfiguracji politycznej, która wymaga od nich bardziej aktywnej roli we wspieraniu tego procesu integracji. Działania te mogą przyczynić się do stymulowania wzrostu gospodarczego Ukrainy oraz ochrony jej integralności terytorialnej, a tym samym do ograniczenia negatywnych skutków wynikających z niestabilności w regionie.
Celem niniejszego projektu jest identyfikacja kluczowych barier, które utrudniają wypracowanie wspólnego stanowiska politycznych liderów państw V4 na rzecz wsparcia Ukrainy, a także analiza czynników sprzyjających jej integracji z UE. Realizacja tego przedsięwzięcia może przyczynić się do wzmocnienia stabilności Europy Środkowej, a jednocześnie pomóc rządom, liderom i instytucjom V4 w harmonizacji polityki wobec Ukrainy. Ponadto, projekt ma na celu złagodzenie napięć we współpracy wyszehradzkiej oraz zwiększenie skuteczności działań na rzecz ochrony interesów politycznych, gospodarczych i związanych z bezpieczeństwem krajów V4.
W ramach projektu zamierzamy przeanalizować rolę państw Grupy Wyszehradzkiej w Unii Europejskiej oraz określić ich potencjalny wkład w debatę na temat rozszerzenia UE o Ukrainę. Dążymy do włączenia tej problematyki w międzynarodową dyskusję akademicką poprzez zaangażowanie studentów i badaczy w konstruktywną debatę. Wyniki projektu zostaną upowszechnione wśród doradców politycznych oraz decydentów, a także będą rozpowszechniane za pośrednictwem mediów w celu dotarcia do szerokiego grona odbiorców. Pamiętajmy, że wielkie zmiany często mają swój początek w działaniach podejmowanych u podstaw.
Naszym długofalowym celem jest promowanie idei współpracy państw Grupy Wyszehradzkiej oraz wspólnych działań na rzecz suwerenności, integralności terytorialnej i integracji europejskiej Ukrainy, co przyczyni się do wzmocnienia stabilności geopolitycznej oraz dobrobytu w regionie. Jest to zadanie o dużej skali, dlatego konieczna jest jego realizacja poprzez działanie etapowe, czasem w mniejszej skali i o ograniczonym zasięgu. Nasz projekt koncentruje się na inicjowaniu działań, które mogą służyć rozwiązaniu wyżej zarysowanego problemu poprzez działania w ramach społeczności akademickiej (studentów i badaczy) oraz upowszechnianie rezultatów w mediach i wśród interesariuszy instytucjonalnych.
Zasadniczym wyzwaniem jest podnoszenie świadomości na temat pozycji państw V4 w Unii Europejskiej oraz potencjalnych korzyści wynikających z ich współpracy w strukturach krajowych i unijnych. Równocześnie należy promować ideę harmonizacji polityki pomocowej wobec Ukrainy oraz jej skutecznej implementacji przez państwa Grupy Wyszehradzkiej. Ostatecznym celem jest sformułowanie konkretnych propozycji współpracy, które mogą przyczynić się do uzyskania uznania w polityce, zwiększenia stabilności regionalnej oraz osiągnięcia konsensusu politycznego. Wyniki te zostaną przedstawione w formie dokumentów strategicznych (policy papers), opracowanych na podstawie przeprowadzonych działań.
W pierwszej kolejności planujemy organizację serii warsztatów, wykładów oraz debat, angażujących wszystkie zainteresowane strony. Wydarzenia te będą skierowane do studentów, badaczy, zaproszonych ekspertów, a także – w miarę możliwości – do doradców politycznych i liderów opinii. Następnie planujemy opracowanie czterech tematycznych dokumentów strategicznych, które zostaną przygotowane we współpracy z uczestnikami międzynarodowych warsztatów. Wszystkie policy papers zostaną opublikowane i udostępnione w języku angielskim.
Dodatkowo ogłosimy międzynarodowy konkurs na najlepszą pracę dyplomową (magisterską lub licencjacką) dotyczącą problematyki projektu. W ramach podsumowania wyników zorganizujemy międzynarodową konferencję, której celem będzie zaprezentowanie rezultatów badań oraz dyskusja nad ich implikacjami w środowisku akademickim.
Po początkowym okresie ścisłej współpracy, poprzedzającym przystąpienie do NATO i Unii Europejskiej, państwa Grupy Wyszehradzkiej (V4) zdecydowały się na prowadzenie polityki opartej głównie na własnych interesach narodowych. Współcześnie ich współpraca jest słabo zauważalna i pozostaje poza głównym nurtem świadomości publicznej. Wychodzimy jednak z założenia, że kraje V4 powinny dążyć do odgrywania istotnej roli w strukturach Unii Europejskiej, co wymaga znacznie bliższej współpracy, niż ma to miejsce obecnie. Działając wspólnie, miałyby większy wpływ na kształtowanie polityki unijnej, niż działając indywidualnie. Wzorem dla Grupy Wyszehradzkiej mogłaby stać się Rada Nordycka, której państwa członkowskie, pomimo różnic, skutecznie współpracują w wielu obszarach.
Podobnie jak kraje nordyckie, państwa V4 mają wiele wspólnych cech, takich jak wspólne dziedzictwo historyczne, bliskość geograficzna, zbliżone oczekiwania społeczne oraz status gospodarek nadrabiających dystans do bardziej rozwiniętych państw członkowskich UE. Czynniki te sprawiają, że państwa wyszehradzkie są naturalnymi sojusznikami w dążeniu do korzystnych regulacji w Unii Europejskiej, pomimo istniejących między nimi różnic.
Głównym celem niniejszego projektu jest analiza możliwości współpracy pomiędzy państwami V4. Ze względu na szeroki zakres idei współpracy wyszehradzkiej, koncentrujemy się na czterech kluczowych obszarach, które odnoszą się do procesu integracji Ukrainy oraz redefinicji pojęcia bezpieczeństwa, stabilności i dobrobytu w regionie V4 poprzez wsparcie Ukrainy:
• Powojenny proces odbudowy gospodarczej Ukrainy
• Analiza systemu politycznego i obronnego Ukrainy w kontekście kryteriów kopenhaskich oraz współpracy na rzecz bezpieczeństwa i obrony
• Ekonomiczne i budżetowe konsekwencje akcesji Ukrainy do UE
• Rozwój relacji handlowych i biznesowych pomiędzy Ukrainą a Unią Europejską w ramach Partnerstwa Wschodniego i negocjacji akcesyjnych
Dążymy do integracji środowiska akademickiego wokół tej tematyki, a także do dotarcia z jej założeniami do szerokiej opinii publicznej za pośrednictwem mediów. Istotnym elementem projektu jest również promocja jego rezultatów wśród interesariuszy instytucjonalnych, takich jak doradcy polityczni, decydenci oraz organizacje analityczne (think tanki).
